Με χρήσιμους πίνακες των σημαντικότερων εισαγωγέων Τροφίμων, Καταναλωτικών προϊόντων, Οίνων και Αλκοολούχων Ποτών καθώς και των μεγαλύτερων αλυσίδων Σουπερμάρκετ με πλήρη στοιχεία επικοινωνίας!

.

Σε μια χώρα που τα τελευταία 6 χρόνια της οικονομικής κρίσης δημιουργεί στο εμπορικό της ισοζύγιο ετήσιο έλλειμμα μεταξύ 20 και 45 δισεκατομμυρίων Ευρώ (σχετικός πίνακας στο άρθρο μας Ψάχνουμε δουλειά; Αγοράζουμε Ελληνικά!) η τεράστια σημασία των εξαγωγών για την εθνική μας οικονομία, είναι όχι μόνο αυτονόητη αλλά και διαχρονική.

Οι αγορές του κόσμου παρουσιάζουν δυνατότητες –καμιά φορά και ευκαιρίες- που πρέπει να ερευνώνται και να αξιοποιούνται μέσα από την εργατικότητα δραστήριων Εμπορικών Ακόλουθων οι οποίοι σέβονται και αντιλαμβάνονται πλήρως την αποστολή τους αλλά και το γεγονός ότι ο Έλληνας φορολογούμενος πληρώνει από το υστέρημα του την (αισθητά μειωμένη πλέον) αμοιβή τους.

Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε με την νέα, ενδιαφέρουσα αγορά της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, μια μικρή χώρα των δυτικών Βαλκανίων με πληθυσμό 3,8 εκατομμυρίων ανθρώπων (μέσο μηνιαίο εισόδημα 433 ευρώ περίπου-στοιχεία 2013), η οποία δημιουργήθηκε μετά από αιματηρές διαμάχες και την διάλυση της πρώην Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας με τρία «συστατικά» εθνοτήτων: Βοσνιάκων μουσουλμάνων, Σέρβων και Κροατών.

.

Δημήτριος Μάος

Γραμματέας ΟΕΥ Α στο Σεράγεβο

.

Τον Νοέμβριο του 2013 ένας νέος Εμπορικός Ακόλουθος (Δημήτρης Μάος) ανέλαβε υπηρεσία στο Σεράγεβο κάνοντας αυτό που φαίνεται κατ΄ αρχήν αυτονόητο:

Πραγματοποίησε αμέσως μια σύντομη έρευνα αγοράς στις μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικής της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης και διαπίστωσε την πλήρη έλλειψη Ελληνικών τροφίμων, ποτών και άλλων παραδοσιακά εξαγωγικών Ελληνικών προϊόντων από τα ράφια των τοπικών αλυσίδων λιανικής και χονδρικής.

«Χαρτογράφησε» τις υφιστάμενες Ελληνικές εξαγωγές, χαμηλής συνολικής αξίας (μόλις 89 εκ. Ευρώ το 2013) εκ των οποίων το 75,1% αφορά μέταλλα και τα προϊόντα τους – αλουμίνιο και προϊόντα αλουμινίου για πόρτες, παράθυρα, και φράκτες, λαμαρίνες, ράβδοι προφίλ, σωλήνες και συναφή προϊόντα από αργίλιο για κατασκευαστική χρήση. Το υπόλοιπο 24,9% αφορά ακατέργαστα δέρματα, ελιές, γαλακτοκομικά, νωπά ή ξερά εσπεριδοειδή και λαχανικά, κυρίως πορτοκάλια, καρπούζια, πεπόνια, κονσερβοποιημένα ροδάκινα και διάφορα παρασκευάσματα διατροφής.

Το 22,5% περίπου των εξαγωγών της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης προς την Ελλάδα συνολικής αξίας 14 εκ. Ευρώ το 2013 (από το έτος 2004 έχουμε σταθερά πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο) αφορούν πλαστικές ύλες, καουτσούκ, ελαστικά ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από χημικά προϊόντα οργανικά και ανόργανα, λίπος, κακάο και άλλα προϊόντα αλευροποιίας, φρούτα και λαχανικά, μέταλλα και τα προϊόντα τους κ.α.

Οι γενικοί και οι ειδικοί λόγοι της ισχνής Ελληνικής παρουσίας στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη, σύμφωνα με τον Εμπορικό μας Ακόλουθο, έχουν ως εξής:

.

Γενικοί λόγοι:

α) η απουσία ενιαίου οικονομικού και πολιτικού χώρου στην ΒκΕ, γεγονός που την καθιστά χώρα με ασταθές οικονομικό περιβάλλον. Η ύπαρξη των δύο Οντοτήτων, της Federacija BiH και της Republika Srpska, λειτουργεί στο οικονομικό-εμπορικό επίπεδο, αντιπαραγωγικά για την χώρα (π.χ. δημιουργία ανελαστικών δαπανών),

β) η ιδιαίτερα εκτεταμένη γραφειοκρατία, η οποία συνιστά ανασταλτικό παράγοντα για την περαιτέρω ανάπτυξη εμπορικών και οικονομικών σχέσεων. Παράλληλα, η αγοραστική δύναμη του μέσου καταναλωτή είναι ιδιαίτερα χαμηλή, εφόσον ο μέσος μηνιαίος μισθός κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, γ) υψηλά ποσοστά οικονομικής διαφθοράς και παραοικονομίας (shadow or informal market).

.

Ειδικοί λόγοι:

α) οι ντόπιοι εισαγωγείς, παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν καλά την ποιότητα και αναγνωρισιμότητα των προϊόντων μας (κυρίως προϊόντα ΠΟΠ όπως το ελαιόλαδο, οι ελιές, η φέτα καθώς και οι οίνοι ΟΠΑΠ και ΟΠΕ), θεωρούν ότι είμαστε ακριβοί για τα δικά τους δεδομένα, ενώ υπάρχει πάντοτε το ζήτημα του τρόπου και του κόστους μεταφοράς των προϊόντων, δεδομένου ότι αφενός μεν δεν υπάρχει αεροπορική σύνδεση των 2 χωρών η οποία θα διευκόλυνε κατά πολύ τη μεταφορά, αφετέρου δε η οδική μεταφορά είναι χρονοβόρα / κοστοβόρα (ιδιαίτερα για εταιρείες εισαγωγής-εμπορίας-διανομής που δεν διαθέτουν δικό τους στόλο από φορτηγά και κατάλληλο εξοπλισμό για να συντηρήσει κάποια προϊόντα- π.χ. κατεψυγμένα ιχθυώδη- κατά τη μεταφορά),

β) η συμμετοχή και παρουσία ελληνικών επιχειρήσεων του κλάδου σε μεγάλες εμπορικές-κλαδικές Εκθέσεις του κλάδου τροφίμων και ποτών στη ΒκΕ, όπως είναι για παράδειγμα η Έκθεση του Μόσταρ ή η Έκθεση Ekobis στο Bihać της ΒκΕ είναι πενιχρή, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει επαρκής προβολή των ελληνικών προϊόντων, των ελλήνων παραγωγών και ελληνικών επιχειρήσεων και η δυνατότητα δημιουργίας επαφών ,

γ) η μη εισέτι πραγματοποίηση επιχειρηματικής αποστολής με την έλευση ελληνικών εξαγωγικών εταιρειών του κλάδου στη ΒκΕ, παρά τις επανειλημμένες εισηγήσεις και προτάσεις του Γραφείου ΟΕΥ της Πρεσβείας, σαφέστατα δεν βοηθάει στην προσπάθεια στόχευσης των ελληνικών εξαγωγών στη συγκεκριμένη αγορά, και μάλιστα σε μια χώρα στην οποία ο παράγων «προσωπική επαφή» παίζει πολύ σημαντικό ρόλο.

Το αμέσως επόμενο βήμα ήταν η ανάληψη πρωτοβουλιών μεταξύ των οποίων και η συνάντηση με στελέχη πωλήσεων μιας εκ των μεγαλύτερων εταιρειών εισαγωγής-εμπορίας-διανομής καταναλωτικών προϊόντων (Kolba) η οποία εξέφρασε ενδιαφέρον για την εισαγωγή Ελληνικών προϊόντων και η γνωστοποίηση του ενδιαφέροντος αυτού μέσα από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών (http://agora.mfa.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=57&apid=2512)

Η ανταπόκριση των Ελλήνων εξαγωγέων δεν έφερε μέχρι σήμερα κάποιο αποτέλεσμα κυρίως λόγω της προσφοράς (σε ποσοστό 90%) εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου το οποίο αποτελεί πολύ μικρό τμήμα της ήδη μικρής αγοράς ελαιολάδου (2-3% του κλάδου τροφίμων) καθώς επίσης και λόγω της απαίτησης των μεγάλων σουπερμάρκετ της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης να τους καταβληθεί «δαπάνη τοποθέτησης» (brand registration fee) που κυμαίνεται από 1.000 έως 5.000 Ευρώ, πλέον 200 περίπου Ευρώ για κάθε νέο προϊόν του ίδιου σήματος που τοποθετείται στο ράφι. Επί πλέον, λόγω των ιδιαίτερα χαμηλών εισοδημάτων των καταναλωτών, ο σημαντικότερος παράγοντας που λαμβάνεται υπ όψη είναι η τιμή και (δυστυχώς για εμάς) όχι η ποιότητα.

Όσον αφορά τις ενδιαφέρουσες προοπτικές εξαγωγών Ελληνικού κρασιού, ο Έλληνας Εμπορικός Ακόλουθος στο Σαράγεβο, προχώρησε σε μια καταγραφή της αγοράς οίνου της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, τα κυριότερα σημεία της οποίας είναι τα εξής:

.

(1) Η αγορά οίνου άρχισε να αναπτύσσεται την τελευταία δεκαπενταετία. Η χώρα διαθέτει μικρή εγχώρια παραγωγή (κυρίως χύμα) μέτριας ποιότητας και φυσικά φθηνή τιμή με λίγες όμως εξαιρέσεις

• http://komorabih.ba/wp-content/uploads/2014/03/katalog_vinara_2014.pdf ,
• http://fipa.gov.ba/ufokusu/default.aspx?id=5324&langTag=en-US.

(2) Η χαμηλή κατά κεφαλή κατανάλωση κρασιού (5,4 λίτρα) αυξάνεται σταθερά κάθε χρόνο κατά 13,2% (1998-2010/ Food and Agriculture Organization), παρά το γεγονός της «αποθαρρυντικής» σύνθεσης του πληθυσμού (49% Βοσνιάκοι μουσουλμάνοι) ενώ η οινική κουλτούρα ακόμα δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη – τουλάχιστον όχι όσο η κουλτούρα κατανάλωσης μπύρας η οποία είναι κυρίαρχη στα Βόρεια και Ανατολικά της χώρας και κυρίως στις μικρότερες ηλικίες. Υπολογίζεται ότι η κατά κεφαλή κατανάλωση κρασιού στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη θα φθάσει τα 15 λίτρα το έτος 2021.

(3) Η μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, οι διαρκώς αυξανόμενες επισκέψεις επιχειρηματιών, η στελέχωση Διεθνών Οργανισμών που εδρεύουν στην χώρα και η εξάπλωση των «Gourmet» εστιατορίων αυξάνουν συνεχώς την ζήτηση εισαγόμενων οίνων υψηλού ποιοτικού επιπέδου.

(4) Μέσα στην χώρα, δημιουργείται ένα «ελκυστικό» και φιλόδοξο πακέτο οινο-τουρισμού με επίκεντρο την οινοπαραγωγική περιοχή-ζώνη της Ερζεγοβίνης (http://wineroute.ba/en). Οι εισαγωγές οίνου από το έτος 2003 έως το έτος 2010 που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, κυμαίνεται από 7,8 εκατομμύρια μέχρι 10,2 εκατομμύρια κιλά (Πίνακας Νο 4) ενώ οι κυριότερες χώρες εισαγωγής είναι οι γειτονικές (Πίνακας Νο 5).

(5) Οι τιμές φιάλης 750 ml εισαγομένων ποιοτικών οίνων (από χώρες της Ε.Ε. και του «Νέου Κόσμου») στα ράφια των μεγάλων Super Markets του Σεράγεβο και σε κάβες, κυμαίνονται από 8 BAM (περίπου 4,09 ευρώ) έως και 20 BAM (περίπου 10,22 ευρώ). Οι τιμές φιάλης των λιγότερο ποιοτικών εισαγόμενων οίνων (κυρίως από γειτονικές χώρες), κυμαίνονται από 4 BAM (περίπου 2,04 ευρώ) έως 12 BAM (περίπου 6,13 ευρώ). Υπάρχουν και πανάκριβα, επιλεγμένα κρασιά του παγκόσμιου αμπελώνα που διανέμει η Pernod Ricard BiH (http://www.bilibrig.com/files/kat2/pernodvinaKATALOG2013.pdf) η οποία βέβαια διανέμει και τα λοιπά αλκοολούχα ποτά της στην αγορά της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης (http://www.bilibrig.com/files/kat2/pernodKATALOG2013.pdf).

(6) Παρά το γεγονός ότι στατιστικά δεδομένα για τις εισαγωγές ή την κατανάλωση οίνου είναι δυσεύρετα μέσα στην χώρα (δεν υπάρχουν πληροφορίες για τις προτιμήσεις του καταναλωτικού κοινού σε ό,τι αφορά τους οίνους σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα, την ηλικία, το φύλο, την γεωγραφική περιοχή κλπ), ο Εμπορικός Ακόλουθος με την συμβασιούχο ορισμένου χρόνου συνεργάτιδα του Jelena Dubovina φρόντισαν να συγκεντρώσουν χρήσιμες πληροφορίες είτε από εκθέσεις Διεθνών Οργανισμών όπως ο FAO είτε από δημοσιεύματα του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου που βασίζονται σε συνεντεύξεις και μαρτυρίες εισαγωγέων και επιχειρηματιών.

Το «αποκορύφωμα» όμως της δραστηριότητας του Εμπορικού Ακολούθου στο Σαράγεβο και της συνεργάτιδας του υπήρξε η δημιουργία καταλόγων με πλήρη στοιχεία επικοινωνίας, οι οποίοι καταγράφουν τις μεγαλύτερες αλυσίδες Σουπερμάρκετ της Βοσνίας Ερζεγοβίνης που είναι ταυτόχρονα και εισαγωγείς τροφίμων, ποτών, φρούτων και λαχανικών (Πίνακας 1), τους κυριότερους εισαγωγείς – διανομείς τροφίμων και λοιπών καταναλωτικών προϊόντων (Πίνακας 2) καθώς και τους κυριότερους εισαγωγείς οίνων και άλλων αλκοολούχων ποτών στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη (Πίνακας 3).

Το «υλικό» όλων των παραπάνω καταλόγων / πινάκων αποτελεί πολύτιμη ενημέρωση όλων των Ελλήνων εξαγωγέων τροφίμων, ποτών αλλά και άλλων Ελληνικών προϊόντων οι οποίοι θα ήθελαν να αρχίσουν εξαγωγική δραστηριότητα στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη.

Μπορείτε να μελετήσετε και τους πέντε καταλόγους / πίνακες (1- Κατάλογος των μεγαλύτερων αλυσίδων λιανικής της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, 2- Κατάλογος εισαγωγέων & διανομέων καταναλωτικών προϊόντων, 3- Κατάλογος εισαγωγέων & διανομέων Οίνων και Αλκοολούχων Ποτών, 4- Εισαγωγές Οίνων 5- Εισαγωγές οίνων ανά χώρα προέλευσης) κάνοντας κλικ στο παρακάτω Pdf αρχείο:

.

.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:

Με μια εμπειρία μερικών … δεκαετιών στις αγορές του κόσμου (σχετικό με το θέμα αυτό είναι άρθρο μας Μαΐου 2010 με τίτλο «Ελληνικές εξαγωγές: Σίγουρη μέθοδος διεξόδου από την οικονομική κρίση, οι στοιχειώδεις απαιτήσεις επιτυχημένης εξαγωγικής δραστηριότητας και ένα πρακτικό παράδειγμα προσωπικής εμπειρίας»), πιστεύουμε ότι η σημασία που έχει στις μέρες μας η παραγωγική εργασία των ανά τον κόσμο Εμπορικών Ακολούθων της Ελλάδος είναι μεγαλύτερη από ποτέ και το παράδειγμα του Εμπορικού Ακολούθου της χώρας μας στο Σαράγεβο αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα. Ασφαλώς υπάρχουν και άλλα, τα οποία πολύ ευχαρίστως θα φιλοξενήσουμε προς όφελος των Ελληνικών εξαγωγών και της Εθνικής μας Οικονομίας!

.

.