Η πρώτη κονσερβοποιία των Βαλκανίων που συμπληρώνει τυπικά το 2015 100 χρόνια συνεχούς λειτουργίας, παραμένει αμιγώς ελληνική και συνεχίζει να μεταποιεί προϊόντα τομάτας στην υψηλότερη δυνατή ποιότητα.

Η αρχή της ΚΥΚΝΟΣ έγινε ουσιαστικά το καλοκαίρι του 1911 στην Ασίνη Αργολίδος. Τα αδέρφια Μιχάλης και Κωστής Μανουσάκης συνεργάστηκαν και δημιούργησαν από το μηδέν μια από τις εμβλιματικότερες και σημαντικότερες ελληνικές εταιρίες. Ο Μιχάλης είχε την ιδέα και την τεχνογνωσία έχοντας σπουδάσει Χημεία στην Αθήνα και ο Κωστής έβαλε το αναγκαίο αρχικό κεφάλαιο. Είναι μυθιστορηματικού τύπου η αφήγηση του Μιχάλη Μανουσάκη στην αυτοβιογραφία του: Αφού λοιπόν τα άλλα δύο αδέρφια αρνήθηκαν να συνεισφέρουν χρηματικά (τους ζητήθηκαν 2.700 δρχ) στην ίδρυση της κονσερβοποιίας ο Κωστής ο μικρότερος, του είπε:

«Έχω οκτώ χιλιάδες δραχμές, παρ' τες και κάνε ότι σε φωτίσει ο Θεός». Την συνέχεια την ξέρουμε όλοι πολύ καλά. Πριν όμως έρθει η καταξίωση έπρεπε να υπερκεράσει αρκετούς σκοπέλους. Αφού λοιπόν παρήγγειλε 1000 κουτιά από το Τιρόλο της Αυστρίας, συσκεύασε την τομάτα και άρχισε να την προωθεί. «O αγών διαθέσεως τού εις μικράν ποσότητα παρασκευασθέντος πολτού τομάτας υπήρξε μέγας. Oι παντοπώλαι τους οποίους επισκεπτόμην ο ίδιος προσωπικώς, με απέπεμπον σχεδόν με τρόπον τραχύν, λέγοντές μου “εμείς δεν θα κάνουμε τον δάσκαλο εις τους πελάτες μας. Eμείς τους δίνουμε ό,τι μας ζητήσουν“».

Είχε λοιπόν να αντιμετωπίσει αυτό που διαχρονικά καλούνται να ξεπεράσουν όλες οι επιχειρήσεις που επενδύουν στην καινοτομία. Την άγνοια και την συνήθεια. Δύσκολοι αντίπαλοι και οι δύο! Με τον καιρό τα πλεονεκτήματα του προϊόντος αναγνωρίστηκαν τόσο από τους καταναλωτές, όσο και από τους χονδρέμπορους και το προϊόν βρήκε τον δρόμο του. Έτσι το 1914 η οικογένεια Παπαντωνίου πίστεψε και χρηματοδότησε με 60.000δρχ την προσπάθεια των δύο αδερφών και τον Απρίλιο του επόμενου χρόνου ιδρύεται η Α.Ε. Εταιρία Κονσερβών Κύκνος. Πλέον η ντομάτα δεν θα σάπιζε στα χωράφια αλλά θα συσκευαζόταν και θα πουλιόταν σε ολόκληρη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Και όλα αυτά κατά την διάρκεια των Βαλκανικών και του Α’ Παγκοσμίου πολέμου.

 Το 1928 ανοίγει και το δεύτερο εργοστάσιο στην Αργολίδα στο οποίο αφουγκραζόμενη την ανάπτυξη της τεχνολογίας της εποχής, εγκαθιστά τους πρώτους ταχυσυμπυκνωτές που εισήχθησαν στην Ελλάδα. 32 χρόνια αργότερα επεκτείνεται με την αγορά του εργοστασίου της Αργολικής. Αλλά δεν σταματά εκεί. Ιδρύει το 1963 και τέταρτο εργοστάσιο στα Σαβάλια Ηλείας το πρώτο εργοστάσιο τροφίμων της περιοχής και το οποίο παραμένει μέχρι και σήμερα η ατμομηχανή της επιχείρησης. Το 1965 παράγει και διαθέτει στην ελληνική αγορά την σάλτσα κέτσαπ. Όσα χρόνια και αν πέρασαν η εταιρία δεν έφυγε από τις πατρογονικές αρχές της. Ίσως σημαντικό ρόλο σε αυτό να παίζει ότι διοικείται ακόμα από την οικογένεια Μανουσάκη. Έτσι μέσα στην δεκαετία του 2000 ανανέωσε όλο τον εξοπλισμό της και έγινε η πρώτη εταιρία μεταποίησης τομάτας που εφάρμοσε ,σε συνεργασία με τους γεωργούς -προμηθευτές της, ολοκληρωμένο σύστημα προσέγγισης και διαχείρισης της καλλιέργειας της βιομηχανικής τομάτας, πιστή στο δόγμα της για χρήση των νέων τεχνολογιών και πρωτοπορία.

Σήμερα η εταιρία απασχολεί τακτικά 150 υπαλλήλους και έκτακτα, την περίοδο της συγκομιδής της τομάτας γύρω στους 400. Περιλαμβάνεται ακόμα και κατά την διάρκεια της ύφεσης ανάμεσα στις υγιέστερες ελληνικές εταιρίες. Μάλιστα πριν από λίγα χρόνια τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την ευρύτερη συμβολή του στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας. Εξάγει τα προϊόντα της κυρίως σε Μεγάλη Βρετανία, Καναδά και Ολλανδία και ακόμα 5 χώρες με το λογότυπό της, κάτι μοναδικό για ελληνική εταιρία. Τα προϊόντα της καλύπτουν μια ευρεία γκάμα που κυμαίνεται από την μεταποίηση της τομάτας, μέχρι την κονσερβοποίηση άλλων προϊόντων όπως τα φασόλια, ο αρακάς, τα μανιτάρια και οι κομπόστες φρούτων. Στη μεταποίηση τομάτας παράγει 6 διαφορετικά προϊόντα σε διάφορες πρακτικές συσκευασίες. Παράγει λοιπόν τον πασίγνωστο τοματοπολτό, τριμμένες τομάτες, ψιλοκομμένες, ολόκληρες αποφλοιωμένες, χυμό τομάτας και συμπυκνωμένο χυμό – πασάτα.

Αναμφίβολα η κονσερβοποιία ΚΥΚΝΟΣ αποτελεί μια εταιρία πρότυπο για την ελληνική πραγματικότητα. Με σταθερές βάσεις και αρχές, που δεν εφησυχάζει, που δεν κινείται με γνώμονα την εποχή, αλλά ταυτόχρονα πιστεύει στην ανάπτυξη μέσω της τεχνολογίας. Αυτά φαίνονται άλλωστε από το προϊόν που παράγει. Είναι μια εταιρία που δίνει προτεραιότητα στην ουσία των πραγμάτων. Θέλει να προσφέρει στον καταναλωτή το υψηλότερης ποιότητας προϊόν σε ασφαλή και ενδεδειγμένη συσκευασία χωρίς βέβαια να απορρίπτει και την καλαισθησία. Γι’ αυτό άλλωστε παρά την ανανέωση που δέχθηκαν τα προϊόντα της, ούτε το σήμα αλλά ούτε και η όλη φιλοσοφία γύρω από την κλασική συσκευασία άλλαξαν δραματικά.  «Τι πιο προχωρημένο από την παράδοση;» όπως αναφέρει άλλωστε και μία από τις διαφημίσεις της εταιρίας.